Αθήνα 11/04/2023
Αρ. πρωτ.: 28027
ΘΕΜΑ: Εφαρμογή διατάξεων των άρθρων 116, 117, 118, 155 και 156 του Ν.5078/2023 (Α΄211), ενοποίηση των προϋποθέσεων απονομής επικουρικής σύνταξης από τον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ.
Σας γνωρίζουμε ότι στο ΦΕΚ 211/20-12-2023 τεύχος Α΄ δημοσιεύτηκε ο νόμος 5078/2023 «Αναμόρφωση επαγγελματικής ασφάλισης, εξορθολογισμός ασφαλιστικής νομοθεσίας, συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις, σύστημα διορισμού και προσλήψεων των εκπαιδευτικών της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης και λοιπές διατάξεις» και συγκεκριμένα στο Μέρος Β΄ (Κεφάλαιο Α΄) περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, διατάξεις που αφορούν στις προϋποθέσεις θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος για επικουρική σύνταξη λόγω γήρατος, αναπηρίας και θανάτου από τον e-ΕΦΚΑ καθώς και στο ποσοστό μείωσης στην περίπτωση χορήγησης μειωμένης επικουρικής σύνταξης λόγω ορίου ηλικίας.
Ειδικότερα, κατ΄ άρθρο προβλέπονται τα ακόλουθα:
Α. Ενοποίηση προϋποθέσεων επικουρικής σύνταξης
Με τις διατάξεις του άρθρου 116 προστίθεται μετά το άρθρο 96 του Ν.4387/2016 , νέο άρθρο 96Α με το οποίο ενοποιούνται οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης για επικουρική σύνταξη λόγω γήρατος, για όλους τους ασφαλισμένους των ενταγμένων φορέων, λογαριασμών και κλάδων στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ, καταργώντας ταυτόχρονα τις διατάξεις του άρθρου 41 του Ν.4052/2012 κατ΄ εφαρμογή των διατάξεων της παρ. α) του άρθρου 156. Συνεπώς, από 20.12.2023 τα ανωτέρω πρόσωπα για την θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος για επικουρική σύνταξη λόγω γήρατος, δεν απαιτείται να έχουν συμπληρώσει κάποια από τις απαιτούμενες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης λόγω γήρατος, που προβλέπει η νομοθεσία του αντίστοιχου φορέα κύριας ασφάλισής τους.
Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 116, θεσπίζεται για όλους τους ασφαλισμένους του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ, μια ενιαία προϋπόθεση με την οποία θεμελιώνεται συνταξιοδοτικό δικαίωμα για επικουρική σύνταξη λόγω γήρατος.
Ως εκ τούτου, τα εν λόγω πρόσωπα δικαιούνται επικουρική σύνταξη λόγω γήρατος εφόσον έχουν συμπληρώσει δεκαπέντε (15) έτη ή τέσσερις χιλιάδες πεντακόσια (4.500) ημέρες ασφάλισης και συνταξιοδοτηθούν για την αυτή αιτία από τον Κλάδο Κύριας Ασφάλισης και Λοιπών παροχών του e-ΕΦΚΑ.
Για την συμπλήρωση του εν λόγω χρόνου ασφάλισης εφαρμόζονται:
α) οι διατάξεις του άρθρου 19 του Ν.4387/2016 όταν πρόκειται για χρόνο ασφάλισης σε φορείς, λογαριασμούς και κλάδους του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ,
β) οι κείμενες διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης του ν.δ.4202/1961, καθώς και οι διατάξεις του άρθρου 4 του Ν.4225/2014 για συνυπολογισμό διαδοχικού χρόνου ασφάλισης και με φορείς επικουρικής ασφάλισης εκτός e-ΕΦΚΑ και
γ) τον συνδυασμό των ανωτέρω δύο περιπτώσεων (α και β).
Επίσης, δεδομένου ότι πλέον ισχύει μία και μοναδική προϋπόθεση για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος για επικουρική σύνταξη κατά τα παραπάνω αναφερόμενα, στις περιπτώσεις που υφίσταται διαδοχικός χρόνος ασφάλισης σε περισσότερους από έναν εντασσόμενους λογαριασμούς, φορείς ή κλάδους αποκλειστικά εντός του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ, πλέον δεν τηρείται η διαδικασία εύρεσης αρμόδιου φορέα όπως αυτή περιγράφεται στην παρ. 1α του άρθρου 19 του Ν.4387/2016 , αλλά σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 48 του Ν.4921/2022 , όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει, οι πράξεις απονομής της επικουρικής σύνταξης εκδίδονται από τον πρώην εντασσόμενο φορέα, λογαριασμό, ή κλάδο στον οποίο έχει υποβληθεί η σχετική αίτηση.
Με τις διατάξεις των παρ. 2 και 3 του εν λόγω άρθρου, ορίζονται οι προϋποθέσεις θεμελίωσης για χορήγηση επικουρικής σύνταξης λόγω αναπηρίας και λόγω θανάτου.
Συγκεκριμένα, με τις παραγράφους αυτές δεν επέρχεται καμία τροποποίηση όσον αφορά την θεμελίωση δικαιώματος για επικουρική σύνταξη λόγω αναπηρίας και λόγω θανάτου στους ασφαλισμένους του Κλάδου, καθόσον εξακολουθούν να εφαρμόζονται οι προϋποθέσεις θεμελίωσης δικαιώματος για κύρια σύνταξη για την αυτή αιτία.
Τέλος, με τις διατάξεις της παρ. 4, ορίζονται τα πρόσωπα για τα οποία δεν εφαρμόζεται η διάταξη της παρ. 1 δεδομένου ότι τα πρόσωπα αυτά θεμελιώνουν δικαίωμα για επικουρική σύνταξη με ευνοϊκότερες διατάξεις.
Β. Fast track επικουρικών - Εκκρεμείς αιτήσεις
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 117 και ειδικότερα με την παρ. 1, καταργείται η προϋπόθεση β) που έθετε η παρ. 4 του άρθρου 48 του Ν.4921/2022 με την οποία το σύνολο ή μέρος του χρόνου επικουρικής ασφάλισης έπρεπε να έχει διανυθεί στο πρώην ΕΤΕΑΜ ή σε φορείς που είχαν ενταχθεί σε αυτό, προκειμένου ο ασφαλισμένος ηλικίας 67 ετών και άνω, ο οποίος έχει πραγματοποιήσει τουλάχιστον τέσσερις χιλιάδες πεντακόσιες (4.500) ημέρες επικουρικής ασφάλισης να δικαιωθεί επικουρικής σύνταξης.
Επιπλέον με τις διατάξεις της παρ. 2 του ιδίου άρθρου τροποποιείται η παρ. 1 του άρθρου 49 του Ν.4921/2022 και προβλέπεται:
α) χρονικό περιθώριο ενός έτους για τον έλεγχο των πράξεων απονομής επικουρικής σύνταξης που εκδίδονται με την διαδικασία της ταχείας απονομής, και
β) μετά την πάροδο τριών ετών από την έκδοσή τους, ο εν λόγω έλεγχος αποκλείεται.
Οι διατάξεις των άρθρων 116 και 117, εφαρμόζονται κατ΄ εφαρμογή του άρθρου 155, για αιτήσεις που έχουν υποβληθεί από 20.12.2023 και εφεξής, καθώς και για αιτήσεις που βρίσκονται στην διαδικασία ελέγχου του άρθρου 49 του Ν.4921/2022, αλλά και για εκκρεμείς αιτήσεις. Στις ανωτέρω περιπτώσεις τα οικονομικά αποτελέσματα ανατρέχουν στην ημερομηνία υποβολής της αρχικής αίτησης συνταξιοδότησης.
Ως εκκρεμείς νοούνται οι αιτήσεις επί των οποίων μέχρι και 19.12.2023 δεν έχει εκδοθεί:
α) απόφαση από τον φορέα ή
β) απόφαση από την αρμόδια Διοικητική Επιτροπή, κατόπιν υποβολής ένστασης του ασφαλισμένου επί της απόφασης.
Σε περίπτωση ρητής ή σιωπηρής απόρριψης, προκειμένου να επανεξεταστεί η απονομή επικουρικής σύνταξης από τη διοίκηση, απαιτείται νέα αίτηση του διοικουμένου, η ημερομηνία της οποίας λογίζεται ως χρονικό σημείο έναρξης καταβολής της επικουρικής, εφόσον η αίτηση γίνει δεκτή. Ως σιωπηρά απορριφθείσες θεωρούνται οι αιτήσεις, για τις οποίες δεν έχει εκδοθεί καμία απόφαση σε διάστημα πενήντα (50) ημερών από την υποβολή της αίτησης του διοικουμένου, όπως ορίζεται στο άρθρο 4 παρ. 1 α του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (Ν.2690/1999).
Τέλος, επί αιτήσεων που είχαν υποβληθεί πριν την έναρξη ισχύος του νέου νόμου, και για τις οποίες έχουν εκδοθεί από τις υπηρεσίες του e-ΕΦΚΑ αποφάσεις αναγνωρίσεων χρόνων ασφάλισης για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, κρίνεται σκόπιμο να διευκρινιστούν τα κατωτέρω:
α) Για αποφάσεις αναγνώρισης χρόνων ασφάλισης για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος που κατά την ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου δεν είχε παρέλθει η νόμιμη προθεσμία για την εξόφληση του ποσού εξαγοράς, εκδίδεται απόφαση απονομής επικουρικής σύνταξης με το νέο νομοθετικό πλαίσιο και τα οικονομικά αποτελέσματα ανατρέχουν στην ημερομηνία υποβολής της αρχικής αίτησης.
Τονίζεται ότι πρέπει ταυτόχρονα να πληρούται η προϋπόθεση των 4500 ημερών ασφάλισης.
β) Στην περίπτωση αποφάσεων αναγνώρισης χρόνου ασφάλισης για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, για τις οποίες έχει παρέλθει άπρακτη η προθεσμία για την εξόφληση του ποσού εξαγοράς, όπως αυτό αναγράφεται στην απόφαση, απαιτείται η υποβολή νέας αίτησης.
Τα οικονομικά αποτελέσματα εκκινούν από την ημερομηνία της νέας αίτησης.
Γ. Μειωμένη επικουρική σύνταξη και ασφαλιστικός δεσμός
Κατά τα αναφερόμενα στις διατάξεις του άρθρου 118 προστίθεται περ. γ) στην παρ. 5 του άρθρου 42 του Ν.4052/2012 , σύμφωνα με την οποία «γ) Στις περιπτώσεις χορήγησης μειωμένης κύριας σύνταξης, εφαρμόζεται μείωση στο τμήμα της επικουρικής σύνταξης που αφορά χρόνο ασφάλισης μέχρι την 31η.12.2014, σε ποσοστό ίσο με αυτό που επιβλήθηκε στην κύρια σύνταξη λόγω μειωμένου ορίου ηλικίας, σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 7 του Ν. 4387/2016 .».
Με βάση τα ανωτέρω, το ποσοστό μείωσης που έχει εφαρμοστεί στην κύρια σύνταξη (τμήμα εθνικής σύνταξης) λόγω μειωμένου ορίου ηλικίας σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 7 του Ν.4387/2016, εφαρμόζεται και στην επικουρική σύνταξη, στο Α΄ τμήμα της επικουρικής σύνταξης που αφορά χρόνο ασφάλισης μέχρι 31.12.2014.
Επισημαίνεται ότι, στις περιπτώσεις που η αίτηση για επικουρική σύνταξη υποβληθεί μετά την παρέλευση του τριμήνου από την κοινοποίηση της απόφασης συνταξιοδότησης της κύριας σύνταξης, όπως ορίζεται στις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 8 του Ν.4578/2018 , για την οποία τα οικονομικά αποτελέσματα εκκινούν από τον επόμενο του μήνα υποβολής της σχετικής αίτησης (παρ. 1 του άρθρου 8 του Ν.4578/2018), το ποσοστό της μείωσης που θα επιβληθεί στην επικουρική σύνταξη παραμένει ίδιο με εκείνο που επιβλήθηκε στην εθνική σύνταξη και αναγράφεται στην απόφαση συνταξιοδότησης του κύριου φορέα.
Τέλος, οι διατάξεις που προέβλεπαν την ύπαρξη ασφαλιστικού δεσμού για την θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος σε μειωμένο όριο ηλικίας πλέον δεν εξετάζονται, διότι αφενός δεν προβλέπονται στην διάταξη και αφετέρου η ύπαρξη ασφαλιστικού δεσμού αποτελεί μία εκ των προϋποθέσεων θεμελίωσης για μειωμένη κύρια σύνταξη που πλέον όμως δεν λαμβάνονται υπόψη για θεμελίωση δικαιώματος για επικουρική σύνταξη, κατά τα παραπάνω αναφερόμενα.