ΙΚΑ 25/06/2008
Σ54/6
ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ: 54
Θέμα: 1. Συνταξιοδότηση των χήρων – πατέρων ανήλικων παιδιών με τις ευνοϊκές διατάξεις των μητέρων ανηλίκων.
2. Σταδιακή κατάργηση από 1.1.2010 της δυνατότητας λήψης μειωμένης σύνταξης στις μητέρες ανηλίκων παιδιών.
Σας κοινοποιούμε τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 144 του Ν.3655/08 (ΦΕΚ 58 Α/3.4.2008) «Διοικητική και οργανωτική μεταρρύθμιση του Συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης και λοιπές ασφαλιστικές διατάξεις» και σας παρέχουμε τις ακόλουθες οδηγίες για την εφαρμογή του.
Α. ΠΡΟΪΣΧΥΟΝ ΚΑΘΕΣΤΩΣ
Όπως είναι γνωστό, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.5 του άρθρου 28 του Α.Ν. 1846/51 οι ασφαλισμένες στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ μητέρες ανηλίκων ή ανάπηρων παιδιών που έχουν πραγματοποιήσει 5.500 ημέρες ασφάλισης δικαιούνται πλήρη σύνταξη με τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας τους και μειωμένη στο 50ο έτος.
Η ανωτέρω διάταξη την εποχή θέσπισής της λειτούργησε ως κίνητρο για την ένταξη των γυναικών στην αγορά εργασίας και ως επιβράβευση από κοινωνικοασφαλιστικής πλευράς του διπλού ρόλου που επιτελεί η εργαζόμενη μητέρα.
Με δεδομένα τα μέτρα που λαμβάνονται για τη στήριξη της εργαζόμενης μητέρας (αναγνώριση ως συνταξίμου του χρόνου κυοφορίας και λοχείας, χορήγηση γονικής άδειας ανατροφής παιδιών, πλασματικός χρόνος για κάθε παιδί που αποκτιέται, θέσπιση εξάμηνης ειδικής άδειας μητρότητας κ.λ.π) δεν δικαιολογείται πλέον η δυνατότητα χορήγησης στις μητέρες ανήλικων παιδιών, μειωμένης σύνταξης στο 50ο έτος της ηλικίας τους.
Β. ΝΕΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Με τις κοινοποιούμενες διατάξεις προβλέπεται:
α) Επέκταση για πρώτη φορά της δυνατότητας συνταξιοδότησης με τις ευνοϊκές διατάξεις των μητέρων ανηλίκων με τους όρους και τις προϋποθέσεις που αναφέρονται κατωτέρω για τις μητέρες ανηλίκων και στους χήρους πατέρες ανηλίκων παιδιών από 3.4.08.
β) Σταδιακή κατάργηση από 1.1.2010 (προκειμένου να μη θιγούν ώριμα συνταξιοδοτικά δικαιώματα) της δυνατότητας λήψης μειωμένης σύνταξης στις μητέρες ανηλίκων τέκνων με την προσθήκης ενός έτους, αρχής γενομένης από την ανωτέρω ημερομηνία και μέχρι τη συμπλήρωση του 55ου έτους.
Η σταδιακή εξέλιξη του ορίου ηλικίας λήψης μειωμένης σύνταξης, κατά το μεσοδιάστημα από 1.1.2010 έως και την 1.1.2014 ημερομηνία από την οποία πλέον απαιτείται η συμπλήρωση του 55ου έτους για τη συνταξιοδότηση των μητέρων, διαμορφώνεται ως ακολούθως:
Από 1/1 έως και 31/12/2010 : 51ο έτος
Από 1/1 έως και 31/12/2011 : 52ο έτος
Από 1/1 έως και 31/12/2012 : 53ο έτος
Από 1/1 έως και 31/12/2013 : 54ο έτος
Προκειμένου να μη δημιουργηθούν επιβαρυντικές συνθήκες στο καθεστώς συνταξιοδότησης των μητέρων ανηλίκων από τη ψήφιση της διάταξης κατά τη μεταβατική περίοδο της σταδιακής αύξησης του ορίου ηλικίας για λήψη μειωμένης σύνταξης, όσο και από 1.1.2014, οπότε το όριο ηλικίας είναι το 55ο, υφίσταται ρητή πρόβλεψη ούτως ώστε το συνταξιοδοτικό δικαίωμα να θεμελιώνεται, εφόσον η ανηλικότητα του παιδιού και ο συντάξιμος χρόνος συντρέχουν αθροιστικά κατά τη συμπλήρωση του 50ου έτους και εφεξής και μέχρι το όριο ηλικίας που απαιτείται κατά την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης ή το 55ο έτος (στην περίπτωση χορήγησης πλήρους σύνταξης)
Συνεπώς ανεξάρτητα από το έτος της ηλικίας – 50ο έως και 54ο – κατά το οποίο η μητέρα θεμελιώνει δικαίωμα (ανήλικο τέκνο και συντάξιμο χρόνο) αν η σύνταξη καταβληθεί στο 55ο έτος, θα είναι πλήρης, δεδομένου ότι δεν απαιτείται να συντρέχει η ανηλικότητα του παιδιού στο 55ο έτος.
Αν βέβαια από τη ψήφιση της διάταξης και μετά, και κατά την μεταβατική περίοδο, επιλέξει η μητέρα να συνταξιοδοτηθεί σε έτος ηλικίας μικρότερο του 55ου έτους ευνόητο είναι ότι θα υπάρξει ανάλογη μείωση.
Τέλος επισημαίνουμε ότι η προβλεπόμενη από τις διατάξεις της παρ.5 του άρθρου 28 του Α.Ν 1846/51, δυνατότητα χορήγησης μειωμένης σύνταξης εξακολουθεί να ισχύει για τις μέχρι 31.12.92 ασφαλισμένες μητέρες που έχουν ανάπηρα παιδιά, δεδομένου ότι δεν προβλέπεται κάτι διαφορετικό από τη νέα διάταξη.
Ν.3655/2008
¶ρθρο 144
Συνταξιοδότηση μητέρων
1. Η περ. δ’ της παρ.3 του άρθρου 28 του α.ν.1846/1951, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ.1 του άρθρου 27 του ν.1902/1990, τροποποιείται ως εξής:
«δ) Ασφαλισμένη μητέρα με ανήλικα παιδιά ή παιδιά οποιασδήποτε ηλικίας που είναι ανίκανα για κάθε βιοποριστική εργασία, η οποία έχει πραγματοποιήσει χρόνο ασφάλισης 5.500 ημερών και δεν λαμβάνει σύνταξη από το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, το Δημόσιο, Ν.Π.Δ.Δ. ή άλλο οργανισμό κύριας ασφάλισης, δικαιούται πλήρη σύνταξη γήρατος με τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας της.
Εφόσον συντρέχουν οι ανωτέρω αναφερόμενες προϋποθέσεις και συμπληρώνεται το 50ό έτος της ηλικίας δικαιούται σύνταξη μειωμένη κατά ποσοστό 1/200 για κάθε μήνα που υπολείπεται από το απαιτούμενο πλήρες όριο ηλικίας συνταξιοδότησης. Στην περίπτωση λήψης μειωμένης σύνταξης το ποσό αυτής δεν μπορεί να είναι μικρότερο από το κάθε φορά κατώτατο όριο συντάξεων.
Για τις μητέρες ανήλικων παιδιών το ανωτέρω προβλεπόμενο όριο ηλικίας για λήψη μειωμένης σύνταξης καταργείται σταδιακά, με την αύξηση αυτού κατά ένα (1) χρόνο, από 1.1.2010 και για κάθε επόμενο έτος, μέχρι τη συμπλήρωση του προβλεπόμενου από το πρώτο εδάφιο της παραγράφου αυτής ορίου ηλικίας για λήψη πλήρους σύνταξης.
Το δικαίωμα σε σύνταξη θεμελιώνεται με τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας, εφόσον τόσο η ανηλικότητα του παιδιού όσο και ο συντάξιμος χρόνος συντρέχουν αθροιστικά κατά τη συμπλήρωση του 50ού ή σε ένα από τα επόμενα έτη και μέχρι τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας της μητέρας.
Στην περίπτωση της σταδιακής κατάργησης του ορίου ηλικίας για λήψη μειωμένης σύνταξης, το δικαίωμα σε σύνταξη θεμελιώνεται με τη συμπλήρωση του εκάστοτε ισχύοντος ορίου ηλικίας, η δε ανηλικότητα του παιδιού και η συμπλήρωση του συντάξιμου χρόνου αναζητείται από το 50ό, μέχρι το εκάστοτε ισχύον όριο.
Οι διατάξεις της περίπτωσης αυτής εφαρμόζονται και στους λοιπούς φορείς κοινωνικής ασφάλισης αρμοδιότητας Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας, όπου από τις κείμενες διατάξεις της νομοθεσίας τους προβλέπεται η συνταξιοδότηση γυναικών με ανήλικα παιδιά.»
Οι ανωτέρω διατάξεις εφαρμόζονται και στους χήρους πατέρες ανηλίκων παιδιών.