Αθήνα 18/05/2023
ΥΠΕΡΓ.: 249278
ΘΕΜΑ: Χορήγηση παροχών κλάδου σύνταξης με αιτία την αναπηρία μετά την έναρξη λειτουργίας της «Εθνικής Πύλης Αναπηρίας » (άρθρ. 102 Ν. 4961/2022 - ΦΕΚ 146 α) -Εφαρμογή της παρ. 10 του άρθρ. 103 του Ν. 4961/2022.
Σχετικά:
α) Η με αριθμ. πρωτ. 85093 /15-9-2022 Εγκύκλιος του Υπουργείου Εργασίας & Κοινωνικών Υποθέσεων ( ΑΔΑ 69ΡΙ46ΜΤΛΚ-8ΕΓ) με θέμα, «Οδηγίες για την υποβολή αίτησης πιστοποίησης της αναπηρίας στο ΚΕ.Π.Α. μέσω της Εθνικής Πύλης Αναπηρίας, σε κατά τόπους σημεία φυσικής εξυπηρέτησης πολιτών»,
β) Το με α.π. 574731 /5-12-2022 Γενικό έγγραφο της Γενικής Δ/νσης Συντάξεων του e-ΕΦΚΑ με θέμα «Επικαιροποίηση διαδικασίας ως προς την υποβολή ηλεκτρονικών αιτήσεων και τον χειρισμό των συνταξιοδοτικών υποθέσεων από τις δομές του Φορέα »,
γ) Η εγκύκλιος 3/2023 ,
δ) Η εγκύκλιος 42/2018 &
ε) η ΚΥΑ με αριθμ. 10202/2023 ( ΦΕΚ 447 Β/1-2-2023).
Σε συνέχεια των ανωτέρω σχετικών εγγράφων διευκρινίζουμε τα ακόλουθα:
Α)
1. Καταρχήν υπενθυμίζουμε πως με το υπό στοιχείο β΄ ανωτέρω σχετικό έγγραφο του Τμήματος Διαδικασίας & Δειγματοληπτικών Ελέγχων της Γ.Δ.Σ., μεταξύ άλλων, Διανομή μέσω γνωστοποιήθηκε στην Ενότητα Β η «Διαδικασία προγενέστερου ελέγχου ποσοστού αναπηρίας», όπως ισχύει με το άρθρ. 103 του Ν. 4961/2022 . Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 10 του άρθρου αυτού:
«Αν το άτομο με αναπηρία που έχει πιστοποιηθεί με την παραπάνω διαδικασία υποβάλλει αίτημα προς τον e-ΕΦΚΑ ή τον Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Ο.Π.Ε.Κ.Α) για χορήγηση παροχής ή κοινωνικής υπηρεσίας που σχετίζεται με την αναπηρία εντός τεσσάρων ( 4) μηνών από την ημερομηνία έκδοσης της Γ.Α.Π.Α (Γνωστοποίησης του Ποσοστού Αναπηρίας), ως ημερομηνία υποβολής της αίτησης στον αντίστοιχο φορέα λογίζεται η ημερομηνία υποβολής της αίτησης για πιστοποίηση αναπηρίας.
Η ίδια συνέπεια επέρχεται και στην περίπτωση κατά την οποία, μετά από την κοινοποίηση απόρριψης αίτησης που έχει υποβληθεί εντός της παραπάνω προθεσμίας από ένα από τους παραπάνω δύο φορείς, ο αιτών υποβάλλει αίτημα στον έτερο φορέα εντός δύο ( 2) μηνών.»
2. Είναι ήδη γνωστό πως σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρ. 1 του Ν.4554/2018 (ΦΕΚ 130 Α΄/18-7-2018) για την άσκηση του δικαιώματος συνταξιοδότησης λόγω γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου από τους ασφαλισμένους των ενταχθέντων στον e-ΕΦΚΑ φορέων, συμπεριλαμβανομένων του Δημοσίου και του ΟΓΑ, απαιτείται η υποβολή αίτησης συνταξιοδότησης στον εγκ. 42/2018).
Με την εγκύκλιο 3/2023 γνωστοποιήθηκαν οι διατάξεις του άρθρ. 26 του Ν. 4997/2022 , με τις οποίες προστέθηκε το άρθρ. 11Α στον Ν. 4387/2016 και στην παρ. 3 του άρθρου αυτού, με το οποίο, ως γνωστόν, καθορίζονται οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης λόγω αναπηρίας από κοινή νόσο,:
«3. Το δικαίωμα σε σύνταξη λόγω αναπηρίας από κοινή νόσο αρχίζει από την ημέρα υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, σύμφωνα με την παρ. 1, εκτός αν η αρμόδια υγειονομική επιτροπή του ΚΕ.Π.Α., που πιστοποιεί το ποσοστό ασφαλιστικής αναπηρίας του ασφαλισμένου, ορίζει ότι η ισχύς της πιστοποίησης αναπηρίας εκκινεί σε μεταγενέστερο χρονικό σημείο. Σε αυτή την περίπτωση το δικαίωμα σε σύνταξη του πρώτου εδαφίου αρχίζει από την ημερομηνία ισχύος της πιστοποίησης αναπηρίας.
Β) Επειδή έχουν τεθεί ερωτήματα ως προς την εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 10 του άρθρ. 103 του Ν. 4961/2022 σε συνδυασμό με τις διατάξεις που αναφέρονται στις παρ. 2 και 3 του παρόντος και ως προς την έναρξη της χορήγησης των παροχών με αιτία την αναπηρία καθώς και στην περίπτωση που αποβιώσει ο ασφαλισμένος πριν ολοκληρωθεί η διαδικασία υποβολής αιτήματος χορήγησης της συνταξιοδοτικής παροχής από τον e-ΕΦΚΑ, είναι ανάγκη να διευκρινίσουμε τα εξής:
1. Με τη νέα διαδικασία πιστοποίησης αναπηρίας μέσω της «Εθνικής Πύλης Αναπηρίας», που καθιερώθηκε από 16/9/2022 με το άρθρ. 103 του Ν. 4961/2022, εκδίδεται μία ενιαία ιατρική γνωμάτευση (Γ.Α.Π.Α) που ο πολίτης μπορεί να χρησιμοποιήσει σε οποιοδήποτε φορέα και για όποια παροχή επιθυμεί να λάβει, χωρίς να χρειάζεται παραπεμπτικό από τον φορέα που χορηγεί την παροχή. Ειδικά ως προς τις παροχές που χορηγούνται από τον e-ΕΦΚΑ και τον Ο.Π.Ε.Κ.Α, παρέχεται η δυνατότητα να θεωρηθεί ως ημερομηνία αίτησης στον φορέα χορήγησης της παροχής η ημερομηνία της αίτησης μέσω της «Εθνικής Πύλης Αναπηρίας» για την πιστοποίηση της αναπηρίας, εφόσον βέβαια συντρέχει η προϋπόθεση που ορίζει η διάταξη της παρ. 10 του άρθρ. 103 του ν.4961/2022, δηλαδή εφόσον υποβληθεί αίτημα στον e-ΕΦΚΑ ή στον ΟΠΕΚΑ για χορήγηση παροχής ή κοινωνικής υπηρεσίας αντίστοιχα, που σχετίζεται με την αναπηρία, εντός 4 μηνών από την ημερομηνία έκδοσης της Γ.Α.Π.Α.
Επισημαίνεται ιδιαίτερα ότι για την υποβολή αίτησης του αναπήρου στον φορέα για τη χορήγηση της παροχής που επιθυμεί να λάβει, δεν είναι απαραίτητο να έχει ήδη εκδοθεί η Γ.Α.Π.Α. (γνωστοποίηση αποτελέσματος ποσοστού αναπηρίας). Συνεπώς, πρακτικά αυτό σημαίνει πως είναι δυνατόν να υποβάλει την αίτηση στον φορέα ακόμα και την ίδια ημέρα υποβολής της αίτησης στην Εθνική Πύλη Αναπηρίας.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ:1. ΑΙΤΗΣΗ ΣΤΑ ΚΕΠΑ ΠΡΟ 16/9/2022 (λειτουργία «Εθνικής Πύλης Αναπηρίας».
Έστω ότι ασφ/νος υποβάλλει αίτηση για την πιστοποίηση της αναπηρίας του στις 10/8/2022 και αφού εκδοθεί στις 20/10/2022 η γνωμάτευση της επιτροπής, με την οποία ορίζεται ως έναρξη της αναπηρίας η 1/10/2022, στις 20/2/2023 υποβάλλει στον e-ΕΦΚΑ και την αίτηση για τη χορήγηση σύνταξης λόγω αναπηρίας.
Η ημερομηνία που λογίζεται ως αίτηση για τη χορήγηση της παροχής είναι η ημερομηνία κατάθεσης της αίτησής του στον e ΕΦΚΑ, δεδομένου ότι, αφενός, η διάταξη για τη λειτουργία της « Εθνικής Πύλης Αναπηρίας» ως διαδικασία καθιερώνεται και εφαρμόζεται από 16/9/2022, αφετέρου δε, επειδή προβλέπεται ρητά από τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρ. 26 του Ν. 4997/2022 , με τις οποίες προστέθηκε το άρθρ. 11 Α στον Ν. 4387/2016, ότι το δικαίωμα σε σύνταξη λόγω αναπηρίας από κοινή νόσο αρχίζει από την ημέρα υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης, εκτός αν η έναρξη της αναπηρίας τοποθετείται σε χρόνο μεταγενέστερο σύμφωνα με την κρίση της επιτροπής των ΚΕ.Π.Α . Συνεπώς, η έναρξη της συνταξιοδότησης λόγω αναπηρίας στην περίπτωση αυτή θα είναι η 20/2/2023.
2. ΑΙΤΗΣΗ ΣΤΑ ΚΕΠΑ ΜΕΤΑ ΤΙΣ 16/9/2022 (λειτουργία «Εθνικής Πύλης Αναπηρίας».
Έστω ότι ασφαλισμένος υπέβαλε αίτηση για πιστοποίηση της αναπηρίας του στις 17/9/2022.
Η γνωστοποίηση αποτελέσματος ποσοστού αναπηρίας (Γ.Α.Π.Α) εκδόθηκε στις 2/12/2022 και υπέβαλε αίτηση στον e-ΕΦΚΑ για τη χορήγηση εξωϊδρυματικού επιδόματος στις 5/1/2023.
Επειδή η αίτηση στον φορέα υποβλήθηκε εντός τεσσάρων μηνών από την ημερομηνία της έκδοσης της γνωμάτευσης (Γ.Α.Π.Α) ως ημερομηνία υποβολής της αίτησης στον e-ΕΦΚΑ λογίζεται η ημερομηνία της αίτησης στην «Εθνική Πύλη Αναπηρίας», δηλαδή στις 17/9/2022.Εάν τα ΚΕ.Π.Α. πιστοποιούν ότι η αναπηρία άρχεται από 17/9/2022, η έναρξη χορήγησης του επιδόματος συμπίπτει με την ίδια ως άνω ημερομηνία, άλλως από την ημερομηνία έναρξης της αναπηρίας που ορίζουν τα ΚΕΠΑ με αφορμή την αίτηση στην Εθνική Πύλη Αναπηρίας.
Γ) Όσον αφορά τους ασφαλισμένους που υπέβαλαν την αίτησή τους στην «Εθνική Πύλη Αναπηρίας» (από 16/9/2022) προκειμένου να λάβουν πιστοποίηση της αναπηρίας τους, ωστόσο δεν υπέβαλλαν αίτηση στον φορέα και εντωμεταξύ απεβίωσαν, διακρίνουμε τις εξής κατηγορίες περιπτώσεων:
α) Την κατηγορία που ο θάνατος επήλθε πριν από την ημερομηνία έκδοσης της Γ.Α.Π.Α.
β) Την κατηγορία που ο θάνατος συνέβη μέσα στο διάστημα των τεσσάρων μηνών από την ημερομηνία έκδοσης της γνωστοποίησης του ποσοστού αναπηρίας τους (Γ.Α.Π.Α.)
γ). Την κατηγορία που ο θάνατος επήλθε μετά την άπρακτη παρέλευση των τεσσάρων μηνών από την ημερομηνία έκδοσης της Γ.Α.Π.Α.Στις ανωτέρω περιπτώσεις κοινό σημείο αποτελεί ότι ο ανάπηρος δεν έχει υποβάλλει αίτηση στον φορέα ή στον ΟΠΕΚΑ παρά μόνο αίτηση στην «Εθνική Πύλη Αναπηρίας».
Για τις ανωτέρω α), β), & γ) περιπτώσεις στις οποίες αποτελεί κοινό σημείο το γεγονός ότι το ανάπηρο άτομο όσο ήταν εν ζωή δεν υπέβαλε αίτηση στον φορέα για παροχή κλάδου σύνταξης ή επιδόματος με αιτία την αναπηρία (η οποία υπενθυμίζουμε πως είναι δυνατόν να υποβληθεί οποτεδήποτε ακόμα και την ίδια ημέρα που υποβλήθηκε η αίτηση στην «Εθνική Πύλη Αναπηρίας»), τυχόν αξιώσεις των κληρονόμων θεωρούνται άνευ αντικειμένου λόγω μη αναγνωρισμένου με διοικητική πράξη ( απόφαση) δικαιώματος.