Αθήνα, 14/09/2020
Αρ. Πρωτ. : 65118
ΘΕΜΑ: Περιπτώσεις έλλειψης υπαιτιότητας για τη μη στοιχειοθέτηση της αλληλέγγυας ευθύνης για οφειλές προς τους φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 31 του N . 4321/2015.
Άρθρο 1
Πεδίο εφαρμογής
1. Τα πρόσωπα που είναι νόμιμοι εκπρόσωποι, πρόεδροι, διαχειριστές, διευθύνοντες σύμβουλοι, εντεταλμένοι στη διοίκηση και εκκαθαριστές των νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων, όπως αυτές προσδιορίζονται στο άρθρο 3 του Ν. 4174/2013 (Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας, Α΄ 170), κατά το χρόνο της διάλυσης ή συγχώνευσής τους, ευθύνονται προσωπικά και αλληλέγγυα και εις ολόκληρον για την καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών, πρόσθετων τελών, προσαυξήσεων και λοιπών επιβαρύνσεων που οφείλονται από αυτά τα νομικά πρόσωπα και τις νομικές οντότητες προς τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, ανεξάρτητα από τον χρόνο βεβαίωσής τους, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι προϋποθέσεις που ορίζονται στις περ. α΄, β΄ και γ΄ της παρ. 1 του άρθρου 31 του Ν. 4321/2015 (Α΄ 32), όπως η παρ. 1 αντικαταστάθηκε με το άρθρο 64 του Ν. 4646/2019 (Α΄ 201).
2. Οι σύνδικοι της πτώχευσης ή οι διαχειριστές αφερεγγυότητας των νομικών προσώπων ή των νομικών οντοτήτων που έχουν κηρυχθεί σε πτώχευση, δεν ευθύνονται αλληλεγγύως για χρέη του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας που κηρύχθηκε στην αντίστοιχη ως προς τον σύνδικο πτώχευση ή τον διαχειριστή αφερεγγυότητας, τα οποία, ανεξαρτήτως του χρόνου βεβαίωσής τους, γεννήθηκαν μέχρι την κήρυξη της πτώχευσης ή μέχρι την νόμιμη καταγγελία από τον σύνδικο της πτώχευσης ή τον διαχειριστή αφερεγγυότητας των ατομικών συμβάσεων εργασίας, οι οποίες συνάφθηκαν με αντισυμβαλλόμενο αυτό το νομικό πρόσωπο ή αυτή την νομική οντότητα πριν την κήρυξη της πτώχευσής του/της και διατηρήθηκαν μετά από αυτήν, μέχρι και την καταγγελία τους από τον σύνδικο της πτώχευσης ή τον διαχειριστή αφερεγγυότητας.
3. Τα πρόσωπα της παρ. 1 του παρόντος άρθρου δεν ευθύνονται αλληλεγγύως, εάν αποδείξουν την μη ύπαρξη στο πρόσωπό τους υπαιτιότητας ως προς την μη καταβολή ή την μη απόδοση στους φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης των εν λόγω οφειλών. Έλλειψη υπαιτιότητας συνεπάγεται τη μη συνδρομή της προϋπόθεσης του πρώτου εδαφίου της περ. γ΄ της παρ. 1 του άρθρου 31 του Ν. 4321/2015 (Α΄ 32) και τη μη αλληλέγγυα ευθύνη των προσώπων αυτών.
4. Αίτηση περί διαπίστωσης έλλειψης υπαιτιότητας εξετάζεται από τα αρμόδια όργανα των φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης, τα οποία για τη διαμόρφωση της κρίσης τους λαμβάνουν υπόψη τους τις περιπτώσεις που ενδεικτικά αναφέρονται στο επόμενο άρθρο καθώς και την περίπτωση που έχει ήδη διαπιστωθεί έλλειψη υπαιτιότητας, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην υπό στοιχεία Α. 1082/7-4-2021 απόφαση του Υφυπουργού Οικονομικών (Β΄ 1487), από τις υπηρεσίες της Α.Α.Δ.Ε. ως προς την πληρωμή των φορολογικών υποχρεώσεων του ίδιου νομικού προσώπου ή της ίδιας νομικής οντότητας για χρονικό διάστημα ίδιο με αυτό, για το οποίο αιτούνται προς τους φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης τη διαπίστωση έλλειψης υπαιτιότητας.
Άρθρο 2
Ενδεικτικές περιπτώσεις έλλειψης υπαιτιότητας
Έλλειψη υπαιτιότητας των προσώπων της παρ. 1 του προηγουμένου άρθρου συντρέχει ενδεικτικώς στις ακόλουθες περιπτώσεις:
1. Αποδεδειγμένη και παρατεταμένη αδυναμία άσκησης καθηκόντων διοίκησης λόγω βαριάς ασθένειας που εμποδίζει το πρόσωπο το οποίο έχει τις ιδιότητες της παρ. 1 του άρθρου 31 του Ν. 4321/2015 να επιληφθεί των υποθέσεων του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας, κατά το χρόνο στον οποίο ανάγεται η αλληλέγγυα ευθύνη του.
Για την απόδειξη της αδυναμίας άσκησης καθηκόντων, θα πρέπει να προσκομίζεται για κάθε μήνα ευθύνης σχετική ιατρική γνωμάτευση και βεβαίωση νοσηλείας από δημόσιο ή ιδιωτικό νοσοκομείο, συνοδευόμενες από οποιοδήποτε άλλο σχετικό έγγραφο.
2. Εκκαθάριση του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας σύμφωνα με ειδική διάταξη νόμου ή με δικαστική απόφαση, με τις οποίες προσδιορίζεται ο χρόνος και o τρόπος ικανοποίησης των πιστωτών του νομικού προσώπου/νομικής οντότητας.Στις περιπτώσεις αυτές ελέγχεται εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις των περ. α΄, β΄ και γ΄ της παρ. 1 του άρθρου 31 του Ν. 4321/2015 (Α΄ 32), όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 64 του Ν. 4646/2019 (Α΄ 201), για τον εκκαθαριστή μόνο για οφειλές που δημιουργούνται κατά την περίοδο της θητείας του.
3. Αποδεδειγμένη, με βάση έγγραφα (π.χ. σύμβαση εργασίας, βεβαίωση εταιρίας), αποκλειστική ανάθεση συγκεκριμένων καθηκόντων διοίκησης και εκπροσώπησης που δεν άπτονται των ασφαλιστικών υποχρεώσεων του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας, εφόσον τα συγκεκριμένα πρόσωπα δεν έχουν αρμοδιότητα αποκλειστικής γενικής εκπροσώπησης και διαχείρισης του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας, σύμφωνα με δημοσιευμένα έγγραφα.
4. Ύπαρξη αμετάκλητης αθωωτικής απόφασης ποινικού δικαστηρίου ή αμετάκλητου απαλλακτικού βουλεύματος ή τελεσίδικης απόφασης δικαστηρίου, βάσει των οποίων διαπιστώνεται ρητά η έλλειψη υπαιτιότητας σχετικά με τη δημιουργία ή τη μη καταβολή της οριζομένης στην παρ. 1 του άρθρου 31 του Ν. 4321/2015 (Α΄ 32) οφειλής από τον αλληλεγγύως υπόχρεο.
5. Παραίτηση προγενέστερη της κρίσιμης περιόδου, για την οποία τηρήθηκαν οι προβλεπόμενες διατυπώσεις δημοσιότητας, ακόμα και αν δεν έχουν ενημερωθεί οι φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, από το νομικό πρόσωπο/νομική οντότητα ή αποδεδειγμένη μη αποδοχή του διορισμού, η οποία αποδεικνύεται με έγγραφο περί μη αποδοχής αυτής, εφόσον έχει νομίμως επιδοθεί.
6. Μη εξόφληση των οφειλών προς τους φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης νομικών προσώπων/νομικών οντοτήτων δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, τα οποία έχουν ως κύριο οικονομικό πόρο [άνω του εβδομήντα τοις εκατό (-70%) - των ετήσιων εσόδων τους] την τακτική χρηματοδότηση που λαμβάνουν από το Ελληνικό Δημόσιο και το σύνολο των εσόδων τους δεν επαρκεί για την πληρωμή των ασφαλιστικών τους υποχρεώσεων.
7. Ανάληψη της διοίκησης φορέων της Γενικής Κυβέρνησης ή του ευρύτερου δημόσιου τομέα με αποκλειστικό σκοπό τη διευκόλυνση ή/και ολοκλήρωση ελέγχου που έχει διαταχθεί από εισαγγελικές αρχές, από αρχές διαχειριστικού ελέγχου ή από ανεξάρτητες αρχές.
8. Ορισμός ως νομίμου εκπροσώπου αλλοδαπού νομικού προσώπου/νομικής οντότητας, το οποίο δεν έχει μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα, εφόσον, στον εν λόγω νόμιμο εκπρόσωπο δίδεται συγκεκριμένη εντολή ή παρέχεται συγκεκριμένη εξουσιοδότηση από τα πρόσωπα, τα οποία διοικούν το αλλοδαπό νομικό πρόσωπο/νομική οντότητα, ιδίως με σκοπό την εκπλήρωση διαδικαστικών υποχρεώσεων του αλλοδαπού νομικού προσώπου/ νομικής οντότητας στην Ελλάδα ή τη διεκπεραίωση συγκεκριμένων υποθέσεων (ενδεικτικά: εκπροσώπηση στην Ελλάδα για την ίδρυση θυγατρικής εταιρείας, εκπροσώπηση για την αγορά ή την πώληση ακινήτου στην Ελλάδα, εκπροσώπηση ενώπιον δημοσίων υπηρεσιών, εκπροσώπηση για το άνοιγμα τραπεζικού λογαριασμού κ.λπ.).
9. Στην περίπτωση, κατά την οποία πρόσωπα που, αν και φέρουν μία από τις ιδιότητες που προβλέπονται στην παρ. 1 του άρθρου 31 του Ν. 4321/2015, δεν έχουν πραγματική ανάμειξη στη διοίκηση/διαχείριση των υποθέσεων του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας.Για την περίπτωση αυτή εκτιμώνται συνολικά και λαμβάνονται υπόψη στοιχεία, όπως η έλλειψη αμοιβής προς το πρόσωπο αυτό, η έλλειψη μετοχικής ή εταιρικής σχέσης με το νομικό πρόσωπο ή τη νομική οντότητα, η μη διενέργεια τραπεζικών συναλλαγών, η μη διαχείριση των εταιρικών τραπεζικών λογαριασμών (βεβαίωση από τις συνεργαζόμενες με την εταιρεία τράπεζες, με την οποία αποδεικνύεται ότι δεν υπάρχει δείγμα υπογραφής του προσώπου αυτού, ώστε το πρόσωπο αυτό να μπορεί να υπογράφει για λογαριασμό του νομικού προσώπου), η μη υπογραφή πρακτικών Διοικητικού Συμβουλίου ή οικονομικών καταστάσεων, σε συνδυασμό με στοιχεία που αποδεικνύουν το πρόσωπο που πραγματικά διαχειρίζεται τις εταιρικές υποθέσεις.
10. Έλλειψη δικαιοπρακτικής ικανότητας κατά τον επίμαχο χρόνο, πιστοποιούμενη από δικαστική απόφαση (π.χ. θέση υπό δικαστική συμπαράσταση).
Άρθρο 3
Έναρξη ισχύος
Η παρούσα ισχύει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και καταλαμβάνει και περιπτώσεις, για τις οποίες έχει υποβληθεί αίτηση περί διαπίστωσης έλλειψης υπαιτιότητας που η εξέτασή της εκκρεμεί ενώπιον των φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης.
Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.